Eikenprocessierups

door Marco · juni 11, 2018

Heb jij dat nou ook? Al die verhalen en opmerkingen over de eikenprocessierups en daardoor door de bomen het bos niet meer zien. In dit artikel zal ik proberen de feiten op een rij te zetten.

Eikenprocessierups heeft deze naam omdat ze vooral (maar niet alleen) voorkomen op eikenbomen in de maanden mei, juni en juli. De rups is een larve van een nachtvlinder die haar eitjes legt in de toppen van een eikenboom. In het voorjaar (eind april, begin mei) komen de rupsen uit de eitjes. In juli zijn deze rupsen volgroeid. De rupsen gaan ’s nachts achter elkaar, in groepen op zoek naar voedsel (in processie) naar de toppen van de boom. De rupsen vervellen een aantal keren en na de derde vervelling krijgen ze brandharen.

De bomen zijn te herkennen aan de typische nesten. Dit zijn dichte spinsels van vervellingen, brandharen en rupsenpoep. De boom kan volledig kaalgevreten worden door de rupsen. De rups komt vrijwel in heel Nederland voor, maar ook in grote delen van Vlaams België en Belgisch Limburg. Er zijn wel gebieden waar de eikenprocessierups veel voorkomt.

Pas op: De spinselmot wordt vaak aangezien voor de eikenprocessierups, maar deze is niet schadelijk. De spinselmot maakt een dicht wit spinsel.

Brandharen

De brandharen van de rupsen, zo’n 700.000 per rups, 0,2-0,3 mm groot, geven de klachten. De brandharen zijn met het blote oog niet te zien, het zijn dus niet de gewone witte haren op de rups. Deze brandharen verschijnen normaal tussen half mei en eind juni. Dit jaar (2018) vervellen de rupsen veel sneller door de warmte en geven dus veel eerder klachten. De brandharen hebben kleine weerhaakjes, waardoor ze makkelijk aan kleding en huid blijven hangen. Brandharen kunnen 6-8 jaar later nog klachten geven bij contact. Het contact met de brandharen kan klachten geven van huid, ogen en luchtwegen. Dat kan per persoon erg verschillen, de ene persoon zal niet of nauwelijks klachten hebben, terwijl zeer ernstige benauwdheidsklachten ook voorkomen.

Klachten

Nogmaals, de ernst van de klachten kan erg verschillen en is erg afhankelijk van de plaats waar ze het lichaam binnendringen. De klachten treden vaak op binnen 8 uur na contact, maar kunnen wel 2 weken duren.

Klachten die voorkomen zijn: (heftige) jeuk, bultjes, blaasjes, roodheid van de huid. Daarnaast komen voor: loopneus, kriebel in de keel, hoesten, problemen met slikken en kortademigheid/benauwdheid. Maar ook overgeven, duizelig, koorts en niet lekker voelen. Niet alleen mensen hebben hier last van, maar ook honden en paarden krijgen klachten. Bij regelmatig contact kunnen de klachten in ernst toenemen.

Voorkomen

Het lijkt simpel, maar het allerbelangrijkste is het contact met de brandharen vermijden. Denk dan niet alleen aan het contact met de rups, maar ook aan het verspreiden van de brandharen uit de lege nesten. Dit is dus ook in de periode juli-september. Er hoeft overigens geen direct contact met de rups of het nest te zijn om klachten te krijgen. De brandharen worden door de wind meegevoerd. Zorg dus voor bezoek aan een gebied met eikenprocessierupsen voor goede bedekking van het lichaam en ga niet op de grond zitten. Houd in deze gebieden zandbakken gesloten en laat geen speelgoed buiten liggen. Leg dit ook aan kinderen uit. Kleding met brandharen grondig wassen, liefst op 60°C. Vermijd, als dat kan, wegen waar eikenprocessierupsen zijn gesignaleerd.

Wat te doen bij contact met de brandharen?

Trek kleding uit waar brandharen op zitten. Gebruik plakband om de huid te strippen (plakband op de huid plakken en waar lostrekken). Ogen en huid goed spoelen. Niet krabben of wrijven. Bij heftige jeuk kan een zalf of creme met aloë vera, calendula of menthol helpen. Dit is bij de drogist te koop. De huid koelen helpt vaak ook.

Wanneer contact met de huisarts opnemen?

Als u oogklachten krijgt, dan is het belangrijk om contact op te nemen. Maar ook bij benauwd worden en het krijgen van dikke lippen, dikke oogleden of een dikke tong is het belangrijk om direct de huisarts of huisartsenpost te bellen.

Pas op: